D-8 Gelişen Ülkeler Teşkilatı

D-8 ya da İngilizce uzun adıyla İngilizce: Developing Eight (gelişmekte olan sekiz ülke), sekiz üye ülkeden oluşan bir uluslararası kuruluştur. Bu ülkeler Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya,Pakistan veTürkiye olup REFAHYOL Hükûmeti Başbakanı Necmettin Erbakan önderliğinde bir araya gelerek oluşturmuş oldukları bir organizasyondur. D-8 içinde yer alan ülkeler, aynı zamanda İslam İşbirliği Örgütü’nün de üyeleridir. D-8 üyeleri tabii kaynakları, kalabalık nüfusları ve potansiyel pazarlarından ötürü kendi bölgelerinde önemli konum arz etmektedirler.

Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’da düzenlenen altıncı D-8 zirvesinde D-8 Daimi Sekreteryası’nın İstanbul’da olmasına karar verildi.^[1]. Bu karar, 20 Şubat 2009 tarihinde imzalanan anlaşma ile resmiyet kazandı.

Kuruluşu

22 Ekim 1996 tarihindeki "Kalkınmada İşbirliği Konferansı"nı izleyen bir dizi hazırlık toplantılarından sonra 15 Haziran 1997 yılında İstanbul’da yapılan Devlet ve Hükûmet başkanları zirvesinde D-8’in kuruluşu resmen ilan edilmiştir (İstanbul Deklarasyonu).

D-8’lerin bayrağında yer alan altı yıldız temel ilkelerini sembolize etmektedir. D-8'lerin bayrağında altı temel ilkeyi sembolize eden altı yıldızın anlamları şunlardır.

1. Savaş değil, barış,
2. Çatışma değil, diyalog,
3. Çifte standart değil, adalet,
4. Üstünlük değil, eşitlik^[3]
5. Sömürü değil, âdil düzen,
6. Baskı ve tahakküm değil, insan hakları, hürriyet ve demokrasi.  

İş birliği alanları, faaliyet ve projeler

D–8 kapsamındaki iş birliği, esas itibarıyla sektörel bazda yürütülmektedir. Bu kapsamda

• Bangladeş : Kırsal kalkınma
• Endonezya : Yoksullukla mücadele ve insan kaynakları
• İran : Bilim ve teknoloji
• Malezya : Finans, bankacılık ve özelleştirme
• Mısır : Ticaret
• Nijerya : Enerji
• Pakistan : Tarım ve balıkçılık
• Türkiye : Sanayi, sağlık ve çevre

alanındaki iş birliği çalışmalarını koordine etmektedir.^[4]

Organları

Zirve: Devlet/hükûmet başkanlarının iki yılda bir gerçekleştirdikleri toplantılardır. D-8’in en üst düzey karar alma organıdır.

Konsey: Üye ülkelerin dışişleri bakanlarının katılımı ile gerçekleştirilen toplantılarıdır.

Komisyon: Üye ülkelerin kıdemli uzmanlarından oluşan ve eşgüdüm çalışmalarını yürüten kurul toplantılarıdır.

Genel Sekreterlik: D-8 Grubunun çalışmalarına sekretarya hizmetleri sunan ve üye ülkeler arasındaki iletişimi sağlayan icra direktörlüğünü Türkiye tarafından atanan bir büyükelçi (Ayhan Kamel), İstanbul'da bulunan merkezinden yürütmekte idi. 2006 Bali Zirvesi’nden sonra icra diretörlüğünün statüsü genel sekreterliğe çevrilerek dönem başkanı Endonezya tarafından atama yapıldı. Ardından genel sekreterliği Endonezya’dan Dipo Alam (2007-2010), Widi A. Pratikto (2010-2012) yürüttü.^[5] 1 Ocak 2013 itibarıyla İran’dan Seyed Ali Mohammad Mousavi, dört yıllık süre için bu görevi devraldı.^[6]

D-8’in amacı

D-8 girişiminin başlatılmasındaki amaç, büyük bir ekonomik potansiyeli, çeşitli kaynakları, geniş bir nüfus ve coğrafî alanı temsil eden sekiz ülke arasında ticaret ilişkilerinde yeni fırsatlar yakalamak ve çeşitlendirmek, uluslararası düzeyde karar alma sürecine katılımı artırmak, daha iyi hayat şartları sağlamak, somut ortak projeler etrafında ekonomik iş birliğini geliştirmek ve gelişmekte olan ülkelerin dünya ekonomisindeki durumlarını güçlendirmektir.

D-8 kurucu üyelerinin kompozisyonunun da yansıttığı gibi bölgesel olmaktan çok küresel bir kuruluştur. Üyelik, grubun hedeflerini, ilkelerini benimseyen ve ortak bağları paylaşan diğer gelişmekte olan ülkelere de açıktır.

D-8, üye ülkelerin bölgesel ve uluslararası örgütlere üyeliklerinden kaynaklanan ikili ve çok taraflı taahhütleri üzerinde olumsuz etkisi olmayan bir forumdur.

Ekonomi sırası

D-8 ülkelerinde en sanayileşmiş (gelişmiş) ekonomi Türkiye ekonomisidir. Türkiye’yi Endonezya, İran, Mısır, Pakistan, Malezya, Nijerya ve Bangladeş izler.

Rakamlarla D-8

• Bugüne kadar sekiz D-8 zirve toplantısı yapıldı.
• D-8’ler, 15 dışişleri bakanları toplantısı, 20 komisyon toplantısı, 70 de teknik nitelikli komisyon gerçekleştirildi.
• Kuruluşunda sekiz ülkenin gayrisafi millî hâsılası 690 milyar dolarken artık 1,5 trilyon doların üzerindedir.
• D-8 kurulurken ülkelerin tek başına millî geliri 872 dolarken bugün 1500 dolar civarındadır.
• İhracat 239 milyar dolardan 600 milyar dolara yaklaştı.
• İthalat 235 milyar dolarken yaklaşık 500 milyar dolara çıktı.^[3]

Üst düzey konferans

	Tarih	Ev sahibi ülke	Ev sahibi ülke	Konum
1	Haziran 1997	Türkiye	Necmettin Erbakan	İstanbul
2	Mart 1999	Bangladeş	Şeyh Hasina Vecid	Dakka
3	Şubat 2001*	Mısır	Hüsnü Mübarek	Kahire
4	Şubat 2004*	İran	Muhammed Hatemi	Tahran
5	Mayıs 2006	Endonezya	Susilo Bambang Yudhoyono	Bali
6	Temmuz 2008	Malezya	Abdullah Ahmad Badawi	Kuala Lumpur
7	Temmuz 2010	Nijerya	Goodluck Jonathan	Abuja
8	Kasım 2013*	Pakistan	Asıf Ali Zerdari	İslamabad
9	Aralık 2016	İran	Hasan Ruhani	Tahran
10	Ekim 2017	Türkiye	Recep Tayyip Erdoğan	İstanbul

1. Kaynakça

1. ^ D-8’in daimi sekreteryası İstanbul’da olacak
2. ^ http://www.samanyoluhaber.com/haber-138780.html
3. ^ ^a b http://www.milligazete.com.tr/haber/simdi-d-8-zamani-112432.htm
4. ^ http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebContentGosterim.aspx?Enc=51C9D1B02086EAFB889991AC9908F0AD
5. ^ http://developing8.org/Formersg.aspx
6. ^ http://developing8.org/Secretary.aspx
7. https://tr.wikipedia.org/wiki/D-8#cite_note-4

Not : İlgililere 2 Haftada bir D-8 Araştırma Programı kapsamında 1 Paylaşım yapılacaktır.